Sos: «Кыргыз адабияты» коркунучта!

Зыялынын добулбас!

Кийинки окуу жылынан тартып Кыргызстандын жалпы билим берүүчү мектептерине жаңы окуу планы киргизилгени турат. Эгер буга чейин мектептерибизде 24-25 предмет окутулуп келсе, кийинки жылдан 14-15 предмет гана калат деген министрликтин планы бар. Себеби, батыштагылар ошондой окуйт экен, балдардын жүгү оор болуп кетиптир. Анда кайсыл предмет кыскарат дегенде айтарыбыз: адеп сабагы кыскарды, эми баягы эле кыргыз тили, кыргыз адабияты, Кыргызстандын тарыхы… Мисалы, окутуу орус тилинде, өзбек тилинде, тажик тилинде жүргүзүлгөн класстардын кыргыз адабияты сабагы түп тамырынан жоюлуп кетиши мүмкүн болуп турат. Эң кызыгы – кыргыз мектептеринин кыргыз адабияты «Дүйнөлүк адабият жана кыргыз адабияты» деп окутулганы турат, а түгүл анын болжолдуу программасы да түзүлүп, окуу китептери даярдалып калды деп уктук. Мына, бул предметтин окутуу кыргыз тилинде жүргүзүлгөн мектептеринин 5-класстары үчүн түзүлгөн болжолдуу программасына бир назар салыңыз эле. Жомокторго арналган бир бөлүмдө окулуучу чыгармалар: А.С.Пушкин «Ханыша жана жети баатыр  жөнүндө жомок», Г.Х.Андерсен «Жака», «Чайнек», «Кар-ханышасы», А.Токомбаев «Акай мерген», М.Гапаров «Жүзүм шиңгили», М.Байджиев «Байыркы жомок», Р.Киплинг «Рики-тики-тави», О.Уайльд «Жылдыз бала» или «Счастливый принц».

Мектепке барган чал жөнүндө

Украин жомогу

Бечара бир чал болуптур. Бир курдай ал айыл башкармалыгына баратса, алдынан чычайган чылым тиштеген мугалим жолугат. Чал күңкүлдөйт ага:

– Мурдуңду курт жегир десе!

– Сиз да чегип жүрбөңүз? – деп чалга да чылым берет. Чал минтет:

– Айтчы, баатыр, мугалим эмессиңби… Чылымдын мындай кымбатын кантип сатып аласың? А мен арзанын да сатып алалбайм.

Ит атар

Каныбек ИМАНАЛИЕВ

Аңгеме

Ар шаршемби күнү экинчи сабактан кийинки чоң танаписте мектептин адаттагы «линейкасы» болор эле. Аны тарбия завучу Күкүн эжей өткөзүп, окуу, тазалык, тарбия боюнча жума жыйынтыгы чыгарылчу. Алдын ала дүйшөмбү күнү эле эжейибиз тазалык сектору менен бирдикте ич кийимдерди текшерип, кимден канча бит чыкса, фамилиясы окулуп, алар «линейкага» чыгарылып, катарга тизилген окуучулар алдында уяткарылчу.

Бүгүн да баягы эле фамилиялар:

– Туралиев Канжар, 5-«б» класс, үч бит, эки сирке, Туралиева Дамира 9-класс,  эки бит, Туралиев Тайырбек 7-класс, алты бит, бир сирке.

Акын – элдик кенч

 

“Өрнөктүү адам жумшаган мээнет суу менен абага сиңип кетпейт, элге сиңет”.
Мо-Цзы

Узак жыл бою ийиндеш жөлөк, үзөңгү кагыш бирге жүргөн адамдар көп. Алардын арасынан Кыялбек Урманбетовду мен адабияттын астанасын аттаган жылдардан эле тааныдым. Тааныганда да чыгармачылыгы, кулк-мүнөзү, үйбүлөсү, айлана-чөйрөсүндөгү кадырлаштары, алака мамилелеш өнөрпоз достору ким – баары менен тааныштыгым бар. Жаш курагыбыз тең болбогону менен жан курдаштайбыз. Кыялбек байкенин адабияттан чарк айланып алыс кеталбаганы мага да абыдан таасирдүү “азгырык” болду. Анын пайдалуу азгырыктарын учкай сөз кыла кетейин…